14 ธันวาคม 2565

กรดอะมิโน (Amino Acid) ส่วนประกอบสำคัญของโปรตีน เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในร่างกาย

สารบัญเนื้อหา

กรดอะมิโน (Amino Acid) คือองค์ประกอบสำคัญของโปรตีนที่พบได้ในสิ่งมีชีวิตทุกชนิดบนโลก โดยสามารถแบ่งเป็นกรดอะมิโนมาตรฐานที่พบได้โดยทั่วไป 20 ชนิด และสามารถแบ่งเป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ ได้ 2 ชนิด คือ กรดอะมิโนจำเป็น และกรดอะมิโนไม่จำเป็น ซึ่งมีคุณสมบัติแตกต่างกัน ดังนี้

1. กรดอะมิโนจำเป็น

กรดอะมิโนจำเป็น คือกรดอะมิโนที่ร่างกายของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ ไม่สามารถสังเคราะห์ขึ้นได้ด้วยตัวเอง ดังนั้นจึงจำเป็นต้องได้รับการจากอาหาร โดยมีทั้งหมด 8 ชนิด ได้แก่ ไอโซลิวซีน, ไลซีน, เมไทโอนีน, ฟินีลอะลานีน, ทรีโอนีน, วาลีน, ลิวซีนและทริปโตเฟน

2. กรดอะมิโนไม่จำเป็น

กรดอะมิโนไม่จำเป็น คือกรดอะมิโนที่ร่างกายของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ สามารถสังเคราะห์ได้ด้วยตัวเอง โดยมีทั้งหมด 10 ชนิด ประกอบไปด้วย อะลานีน, แอสพาราจีน, แอสพาเตท, ซีสเตอีน, กลูตามีน, กลูตาเมท, ไกลซีน, ไพรลีน, เซอรีนและไทโรซีน

กรดอะมิโนส่วนใหญ่แล้วจะมารูปแบบของโปรตีน โดยเมื่อกินเข้าไป ร่างกายก็ย่อยโปรตีนเหล่านั้นให้อยู่ในรูปแบบของกรดอะมิโนจากนั้นจะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในส่วนต่างๆ หากร่างกายได้รับกรดอะมิโนมากเกินปริมาณที่จำเป็นก็จะถูกขับออกมาทางเหงื่อหรือปัสสาวะจนหมด

ประเภทของกรดอะมิโน

กรดอะมิโนที่พบได้โดยทั่วไปนั้น สามารถแบ่ง เป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่

  1. กรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกาย (Essential Amino Acids) คือกรดอะมิโนที่ร่างกายต้องการ แต่ไม่สามารถสังเคราะห์เองได้ จึงจำเป็นต้องกินเสริมเข้าไปจากมื้ออาหารที่มีกรดอะมิโนชนิดนี้
  2. กรดอะมิโนจำเป็นชนิดที่มีเงื่อนไข (Conditionally Essential Amino Acids) คือกรดอะมิโนชนิดที่ร่างกายสามารถสังเคราะห์ขึ้นมาได้ แต่ในบางโอกาสอาจจะสังเคราะห์ขึ้นมาไม่เพียงพอต่อปริมาณที่ร่างกายต้องการ เช่น ช่วงที่ร่างกายเกิดอาการบาดเจ็บ หรือระหว่างทำคีโมบำบัด จึงจำเป็นต้องกินเสริมเข้าไป
  3. กรดอะมิโนที่ร่างกายสังเคราะห์ได้เอง (Non Essential Amino Acids) คือกรดอะมิโนที่ร่างกายสังเคราะห์ได้เอง ไม่จำเป็นต้องกินเสริม

เพื่อให้ร่างกายได้รับกรดอะมิโนในปริมาณที่พอเพียง จึงจำเป็นที่จะต้องกินอาหารที่มีปริมาณกรดอะมิโนประเภทต่างๆ อย่างเพียงพอ โดยในเนื้อสัตว์ประเภทวัว ไก่ หมู และไข่ไก่นั้น เพราะเป็นอาหารจำพวกที่มีปริมาณกรดอะมิโนเป็นส่วนประกอบมากที่สุด ซึ่งเมื่อกินอาหารเหล่านี้เข้าไป โปรตีนที่ได้จากเนื้อสัตว์ประเภทต่างๆ ก็จะถูกย่อยเป็นกรดอะมิโน จากนั้นจะถูกนำไปใช้ฟื้นฟูร่างกายในส่วนต่างๆ ทั้งในส่วนของกล้ามเนื้อ เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน และช่วยให้การทำงานของสมองมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ชนิดของกรดอะมิโนจำเป็น

กรดอะมิโนจำเป็น คือกรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกาย แต่ร่างกายไม่สามารถสังเคราะห์เองได้ จึงจำเป็นต้องได้รับจากอาหารที่กินเข้าไป โดยกรดอะมิโนที่จำเป็นสำหรับร่างกายมนุษย์มีด้วย 8 ชนิด ประกอบไปด้วย

  1. ทรีโอนีน (Threonine) ถือเป็นส่วนประกอบสำคัญของโปรตีนโดยทำหน้าที่เป็นโครงสร้าง เช่น อีลาสตินและคอลลาเจน มีส่วนช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย และช่วยเร่งการเผาผลาญไขมัน
  2. ทริปโตเฟน (Tryptophan) เป็นกรดอะมิโนชนิดที่มีความสำคัญในการช่วยสังเคราะห์สารเซโรโทนิน ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยให้สามารถนอนหลับได้ดี แก้อาการซึมเศร้า และบรรเทาอาการปวดศีรษะไมเกรนได้
  3. ลิวซีน (Leucine) มีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงานของสมอง ช่วยให้เซลล์ประสาทแข็งแรง ทำหน้าที่ได้อย่างเต็ม ประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังช่วยเพิ่มความแข็งแรงทนทานของกล้ามเนื้อในส่วนต่างๆ ของร่างกาย และยังช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด กระตุ้นการรักษาบาดแผล และเสริมสร้างการผลิตโกรวธ์ฮอร์โมน หรือฮอร์โมนที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโต
  4. ไลซีน (Lysine) มีหน้าที่เสริมสร้างภูมิต้านทานให้กับร่างกาย ทำให้ไม่เจ็บป่วยง่าย และเสริมสร้างการผลิตฮอร์โมน เอนไซม์ พลังงาน คอลลาเจน และอีลาสตินได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นการดูดซึมของแคลเซียมเข้าสู่ร่างกายได้ดียิ่งขึ้น
  5. เมไธโอนีน (Methionine) มีบทบาทช่วยในการย่อยสลายไขมันในร่างกาย และสามารถต่อต้านสารอนุมูลอิสระได้เป็นอย่างดี
  6. ไอโซลิวซีน (Isoleucine) ช่วยเสริมสร้างการทำงานของระบบประสาทและสมอง อีกทั้งยังทำให้ร่างกายได้รับการสลายไขมันและคาร์โบไฮเดรต เพื่อนำไปเป็นพลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
  7. ฟีนีลอะลานีน (Phenylalanine) มีส่วนช่วยในการเสริมสร้างไทรอยด์ฮอร์โมน ซึ่งถือเป็นฮอร์โมนสำคัญโดยทำหน้าที่ในการส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ภายในสมอง ช่วยลดอาการซึมเศร้า และป้องกันอาการปวดหรือเวียนศีรษะได้
  8. วาลีน (Valine) มีคุณสมบัติช่วยกระตุ้นการทำงานของสมองให้ตื่นตัวตลอดเวลา มีความกระปรี้กระเปร่า และยังช่วยในการประสานกันของกล้ามเนื้อได้

กรดอะมิโนจำเป็น (สำหรับในเด็ก)

นอกจากกรดอะมิโนที่จำเป็นสำหรับร่างกายมนุษย์ทั้ง 8 ชนิดข้างต้นดังที่กล่าวมาแล้ว ยังมีกรดอะมิโนอีก 2 ชนิด ที่มีความจำเป็นสำหรับเด็กด้วยเช่นกัน โดยประกอบไปด้วย

  1. ฮีสทิดีน (Histidine) เป็นกรดอะมิโนที่มีส่วนช่วยเสริมสร้างเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาว จึงสามารถป้องกันอาการเจ็บป่วย เสริมสร้างร่างกายให้แข็งแรง ช่วยย่อยอาหาร ทำให้เกิดวงจรการนอนหลับและตื่นนอนที่เหมาะสม
  2. อาร์จีนีน (Arginine) เป็นกรดอะมิโนโดยทำหน้าที่กระตุ้นระบบการเผาผลาญไขมัน และซ่อมแซมเนื้อเยื่อในบริเวณที่ฉีกขาด หรือเกิดอาการบาดเจ็บ และยังช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อในส่วนต่างๆ ได้เป็นอย่างดี

และนี่ก็คือบทบาทหน้าที่สำคัญของกรดอะมิโน โดยร่างกายควรได้รับกรดอะมิโนเหล่านี้ได้จากสารอาหารจำพวกโปรตีนและเนื้อสัตว์ต่างๆ เพื่อเสริมสร้างสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงนั่นเอง