แมงกานีส (Manganese) มีคุณสมบัติเป็นด่าง ถือได้ว่าเป็นแร่ธาตุชนิดหนึ่งที่จำเป็นต่อร่างกาย และมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตมาก ซึ่งร่างกายจะไม่สามารถขาดแร่ธาตุชนิดนี้ได้เลย โดยในร่างกายของวัยผู้ใหญ่จะมีปริมาณแร่ธาตุประมาณ 10-20 มิลลิกรัม และพบได้มากที่สุดบริเวณ ตับ ตับอ่อน และต่อมพิทูอิทารี่ เป็นต้น ซึ่งหากมีแร่ธาตุแมงกานีสเยอะเกินไป ก็จะถูกขับออกจากร่างกายมาพร้อมกับอุจจาระ
แหล่งที่พบแมงกานีสตามธรรมชาติ
- แหล่งอาหารประเภทโปรตีนและเนื้อสัตว์: ไข่ ตับ อาหารทะเล เนื้อสัตว์ เนย เป็นต้น
- แหล่งอาหารประเภทธัญพืช: ข้าวสาลี ข้าวโอ๊ต ถั่ว ถั่วลิสง อัลมอนด์ เมล็ดทานตะวัน ซีเรียลโฮลเกรน เป็นต้น
- แหล่งอาหารประเภทผักและผลไม้: แห้ว เชอร์รี่ ผักใบเขียว คะน้า อะโวคาโด เอพริคอต กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก เป็นต้น
กระบวนการการดูดซึมแมงกานีสของร่างกาย
แมงกานีสจะถูกดูดซึมได้ดีในส่วนของลำไส้ในร่างกาย และจะมีโปรตีนเป็นตัวช่วยในการดูดซึมแมงกานีสเข้าสู่ในกระแสเลือด แล้วนำไปเก็บสะสมไว้ในตับอ่อน ตับ และไต ซึ่งการดูดซึมแมงกานีสอาจถูกรบกวนได้โดยแคลเซียมและฟอสฟอรัส จึงไม่ควรทานอาหารที่มีแคลเซียมและฟอสฟอรัสสูงพร้อมกับการทานอาหารที่มีแมงกานีส
ประโยชน์ของแมงกานีส
- ช่วยควบคุมสมดุลการทำงานของเอนไซม์ในกระบวนการเผาผลาญโปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมัน ลดการเกิดการสะสมของไขมันในร่างกาย
- ช่วยกระตุ้นเอนไซม์ที่จำเป็นในการสังเคราะห์ วิตามินบี1 และวิตามินซี เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในร่างกาย
- ป้องกันโรคกระดูกพรุน เนื่องจากแมงกานีสมีความจำเป็นต่อกระบวนการสร้างกระดูก และความหนาแน่นของกระดูก
- ช่วยทำให้ระบบประสาทและสมองทำงานได้อย่างเป็นปกติและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
- มีความจำเป็นต่อการผลิตน้ำนมในหญิงตั้งครรภ์ และช่วยในกระบวนการสร้างยูเรีย ซึ่งเป็นส่วนประกอบของปัสสาวะ
ผลเสียจากการได้รับแมงกานีสมากเกินไป
โดยส่วนใหญ่แล้วการรับแมงกานีสเข้าไปในร่างกายจะได้รับทางการสัมผัสหรือการสูดดม มากกว่าการรับประทานอาหาร เมื่อร่างกายได้รับแร่ธาตุแมงกานีสมากเกินไป จึงก่อให้เกิดอาการผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท รวมถึงอาจมีอาการสั่นคล้ายกับอาการของโรคพาร์กินสัน หรือที่หลายคนรู้จักกันในชื่อ โรคสันนิบาตได้อีกด้วย ซึ่งปกติแล้ว ร่างกายของคนเราควรได้รับแมงกานีสประมาณ 2-5 มิลลิกรัมต่อวัน โดยหากได้รับน้อยเกินไปก็จะส่งผลต่อความจำ ทำให้เป็นคนที่ขี้หลงขี้ลืมได้ นอกจากนี้ยังทำให้มีอาการปวดหลัง และข้อกระดูกสันหลังเสื่อมเร็ว
แมงกานีสเป็นแร่ธาตุที่เป็นส่วนประกอบสำคัญหลักๆ ของโครงสร้างกระดูก ดังนั้นจึงควรได้รับแมงกานีสในปริมาณที่เพียงพอ ไม่มากไม่น้อยจนเกินไป เพื่อไม่ให้เกิดผลเสียนั่นเอง
